فهرست مطلب
در صورتی که فرزند شما در ارتباط برقرار کردن با دیگران مشکل دارد یا تمایلی به ارتباط نشان نمی‌دهد، باید این موضوع را جدی گرفته و مهارت‌های اجتماعی وی را افزایش دهید. نقش شما به عنوان والدین کودک، جهت آموزش مهارت‌های اجتماعی اهمیت زیادی خواهد داشت. در ادامه به بیان راهکارهای موثر در تربیت کودک اجتماعی می‌پردازیم.
تیم حرفه ای فاوینو مجموعه ای از روش های تربیت کودک اجتماعی و خوش برخورد را در این مقاله ای اختصاصی جمع آوری کرده و در اختیار شما و دیگر مخاطبان خود قرار داده اند. همچنین از شما دعوت می شود تا از سایت جواب خواستگاری صندوق عشق دیدن کرده و از مطالب مهیج آن بهره ببرید.
تشویق به ایجاد روابط دوستانه برای تربیت کودک اجتماعی
اگر می‌خواهید کودکی اجتماعی داشته باشید باید مهارت‌های دوست‌یابی او را تقویت کنید. دوستی‌های کودکانه مقدمه‌ای برای یادگیری تعامل موثر با دیگران هستند. کودکان در گروه دوستی خود و با قهر و آشتی‌های کودکانه درس‌های بزرگی در مورد روابط اجتماعی یاد می‌گیرند. هرچه دایره دوستی فرزند شما بزرگ‌تر باشد یادگیری این مهارت‌ها بهتر انجام می‌گیرد.
بنابراین به‌عنوان والد فرزندتان را به داشتن روابط دوستانه با سایر کودکان تشویق کنید و حمایت خود را به آنها نشان دهید. گاهی در مورد دوستانش صحبت کنید، نام آنها را به‌خاطر بسپارید و فرصت‌هایی برای بازی‌کردن با یکدیگر ایجاد کنید. به یاد داشته باشید که کودکان، درست مانند بزرگسالان، گاهی از یکدیگر ناراحت می‌شوند، اما این به معنای پایان رابطه‌ی دوستی آنها نیست و فقط برای حل مشکل پیش‌آمده به کمک نیاز دارند.
آموزش ترمیم روابط آسیب دیده به کودک
یکی از مهم‌ترین نکات در تربیت کودک اجتماعی آموزش نحوه غذرخواهی به او است. وقتی به ترمیم روابط فکر می‌کنیم، اغلب فقط روی عذرخواهی سریع متمرکز می‌شویم. اما عذرخواهی زودهنگام از صمیم قلب نخواهد بود و ممکن است منجر به ایجاد احساس خشم و انتقام‌جویی بیشتر در کودک شود. سعی کنید در چنین موقعیت‌هایی فرصتی برای آرام شدن به کودکتان بدهید تا نتیجه‌ی بهتری بگیرید. همچنین به‌عنوان یک والد نحوه صحیح عذرخواهی کردن را به کودک آموزش دهید.
معذرت‌خواهی یک مهارت اجتماعی ضروری و مهم برای کودکان در حفظ روابط دوستانه است، اما استفاده از آن برای اغلب افراد آسان نیست به این دلیل که احساس می‌کنیم معذرت‌خواهی نشان‌دهنده این است که ما ابتدا اشتباه کرده‌ایم. اگر این عمل به درستی انجام نگیرد می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد. بنابراین مطمئن شوید که عذرخواهی را به نمایشی عمومی برای ابراز شرمساری تبدیل نمی‌کنید، در غیر این صورت کودک شما همیشه در برابر آن مقاومت می‌کند.
آموزش نحوه درخواست مودبانه
یکی دیگر از مهارت‌های مهم اجتماعی که در تربیت کودک اجتماعی موثر است، نحوه درخواست مودبانه است. ناتوانی در ابراز صحیح خواسته‌ها به مرور موجب بروز مشکلات بیشتر و ضعف در برقراری ارتباط با دیگران می‌شود. برای مثال به او آموزش دهید در مکالمات خود با دوستانش می‌تواند به‌جای اینکه بگوید «تو بدجنسی!» خواسته خود را به شکلی دیگر ابراز کند: «وقتی من را هل میدی دوست ندارم!» و یا اینکه به‌جای اینکه بگوید: «توپ را به‌زور از من نگیر» بهتر است بگوید: «من هم به‌نوبت نیاز دارم!»
پیشنهاد می‌کنیم برای تاثیرگذاری بیشتر، این نکات را در قالب یک نمایش ساده به کودک آموزش دهید تا به تدریج متوجه شود کلمات مورد استفاده و شیوه ابراز درخواست می‌تواند بر روی افراد و محیط اثرات متفاوتی داشته باشد. همچنین می‌توانید با دادن پاداش نحوه‌ی صحیح ابراز درخواست را در ذهن او تثبیت کنید.برای داشتن کودکی اجتماعی لازم است تا به او نحوه صحیح درخواست کردن را توضیح دهید.
فراهم کردن محیط مناسب
کودکانی که تنها هستند نمی‌توانند مهارت‌های ارتباطی را به‌خوبی یاد بگیرند. متاسفانه این کودکان، کمتر اجتماعی می‌شوند. بنابراین اگر کودکتان تک‌فرزند است، برای او شرایطی فراهم کنید که بتواند با کودکان دیگر در ارتباط باشد. مثلا، او را در کلاس‌های آموزشی یا تفریحی ثبت‌نام کنید و اجازه دهید با انواع متفاوتی از افراد در ارتباط باشد. بودن در زمین بازی مدارس، کلاس‌های تفریحی، فعالیت‌های ورزشی و غیره، فرصت خوبی را برای اجتماعی شدن آنها فراهم می‌کند.
جلوگیری از بروز اضطراب در کودک
یکی از دلایل ترس و اضطراب کودک برخورد با ناشناخته‌هاست. به عنوان مثال وقتی کودک برای اولین بار به یک جشن تولد دعوت می‌شود، به خاطر اینکه تصوری از فضای آنجا ندارد، دچار استرس می‌شود. شما می‌توانید به همراه فرزندتان یک هفته قبل از تولد او را به خانه دوستش ببرید و با والدین او آشنا کنید. درباره موقعیت‌هایی مثل دندانپزشکی یا رفتن به آرایشگاه هم این شرایط صادق است. یادتان باشد که در تربیت کودک اجتماعی و تجربه‌های تازه آمادگی قبلی دادن به کودک، بهترین راهکار است.
حضور والدین به عنوان الگوی مناسب
همیشه این نکته را به‌خاطر داشته باشید که فرزندتان با دیگران همان‌طور رفتار خواهد کرد که شما با او رفتار می‌کنید. بنابراین برای تربیت یک کودک اجتماعی سعی کنید همیشه محترمانه برخورد کنید و اگر لازم است در مورد مسئله‌ای به او تذکر دهید بهتر است این کار را در خلوت و به‌دور از نگاه دوستانش و یا سایرین انجام دهید. همچنین شما باید راه‌های زیرکانه‌ای پیدا کنید تا فرصتی برای آموزش نحوه رفتار صحیح به فرزند خردسال خود و سایر دوستانش بیاید و به آنها کمک کنید هنگام بازی با یکدیگر مشکلات پیش‌آمده را برطرف کنند.
احترام به دیگران موضوع بسیار مهمی در تربیت کودک اجتماعی است تاحدی‌که توصیه می‌کنیم اگر لازم است از بی‌نظمی‌های فرزندتان چشم‌پوشی کنید، اما مسئله احترام و توجه به دیگران را حتماً به او آموزش دهید. در ابتدا این موضوع را با نحوه برخوردتان با دیگران آموزش دهید و سعی کنید برای کودک الگوی خوبی باشید. به او کمک کنید تا برای حل مشکلات پیش‌آمده در جمع دوستانشان به دنبال راه حلی باشد و اجازه ندهید فرزندتان عمداً یا ناخواسته به شخص دیگری بی‌احترامی کند. در صورت مشاهده چنین رفتاری اگر در شرایطی هستید که تذکر شما منجر به شرمساری او در مقابل دیگران می‌شود حتماً بعداً در مورد آن صحبت کنید.
تقویت مهارت های اجتماعی کودک با تمرین و تکرار
مهارت‌های اجتماعی یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که فرزند شما باید یاد بگیرد. به‌جرئت می‌توان گفت برای آینده روشن و خوشبختی فرزندتان یادگیری این مهارت‌ها مؤثرتر از اقدامات دیگری برای رشد و تکامل عقلی او خواهد بود. اهمیت این موضوع به این دلیل است که استفاده از مهارت‌های اجتماعی به تعامل بهتر کودکان با دیگران منجر می‌شود و به آنها کمک می‌کند تا واکنش مناسبی در مقابل چالش‌های روزانه خود در زمین بازی، مدرسه و یا در خانه داشته باشند.
توجه داشته باشید که مهارت‌های اجتماعی خود‌به‌خود در کودک اجتماعی پرورش نمی‌یابد. همان‌طور که یک ورزشکار برای تقویت عضلاتش نیاز دارد که هر روز مجموعه‌ای از تمرینات را تکرار کند، تربیت کودک اجتماعی و یادگیری مهارت‌های اجتماعی در کودکان نیز به تکرار و تمرین نیاز دارد. اگر کودک شما خجالتی است و در برقراری روابط مشکل دارد به شما توصیه می‌کنیم مقاله « با بچه خجالتی چگونه برخورد کنیم» را مطالعه کنید.
شناخت محدودیت های فرزند
هر کودکی به شیوه‌ای متفاوت معاشرت می‌کند. یک کودک درونگرا ممکن است در موقعیت‌های اجتماعی شلوغ و پر سر و صدا به سرعت خسته شود، در حالی که یک کودک برونگرا ممکن است در این صحنه‌ها رشد کند و از طرفی دیگر از فضاهای ساکت یا صمیمی‌تر بیزار باشد. شما نباید کودک خود را مجبور کنید که وارد محیط‌های اجتماعی (که برای او معذب کننده است) بشود. یادتان باشد که ما انسان‌ها قبل از دویدن، قدم‌های آهسته برمی‌داریم. پس قدم‌های آهسته کودک در موقعیت‌های اجتماعی بزرگ‌تر مهم‌تر هستند.
آموزش مهارت های اجتماعی از طریق بازی
کودکان هنگام انجام بازی‌های گروهی از مهارت‌های اجتماعی زیادی استفاده می‌کنند .بازی کردن می‌تواند راهی سرگرم کننده و جذاب برای کودکان باشد تا مهارت های اجتماعی خود را توسعه دهند. تقویت مهارت‌های اجتماعی از طریق بازی به شکل‌های زیر صورت می‌گیرد:
همکاری
بسیاری از بازی‌ها به بازیکنانی نیاز دارند که با هم برای رسیدن به یک هدف مشترک بازی می‌کنند. با همکاری با دیگران، کودکان یاد می‌گیرند که چگونه به طور موثر ارتباط برقرار کنند، مسئولیت‌پذیر باشند و در راستای یک هدف مشترک پیش بروند.
ارتباط
کودکان در حین بازی با یکدیگر ارتباط کلامی برقرار می‌کنند تا بتوانند بازی را به سمت هدف نهایی پیش ببرند. آنها یاد می‌گیرند که منظور یا خواسته خود را به وضوح بیان کنند، شنونده‌ای فعال باشند و به دیگران پاسخ مناسب دهند.
همدلی
بازی کردن حس همدلی را در کودکان افزایش می‌دهد. زیرا می‌توانند احساسات مختلف را در خود و کودکان دیگر درک کنند. کودکان با رعایت نوبت، رعایت قوانین و احترام به نظرات دیگران، همدلی و درک بیشتر را می‌آموزند.
اخلاق ورزشی
برد و باخت بخشی اجتناب ناپذیر از بازی است. کودکان یاد می‌گیرند که چگونه برنده‌های مهربان و بازنده خوبی باشند. یادگیری این اصول اخلاقی در تربیت کودک اجتماعی بسیار مهم بوده و در زندگی آینده آنها نیز تأثیر بسیار مثبتی می‌گذارد.
آموزش احساساتی
به عنوان پدر یا مادر بسیار اهمیت دارد که به احساسات مختلف فرزندانتان حین بازی با کودکان دیگر چه واکنشی نشان می‌دهد. مثلا اگر کودک شما به کودک دیگری ضربه می‌زند یا او را گاز می‌گیرد، به او کمک کنید تا احساس آسیب دیدن آن کودک را درک کند و از او بخواهید که معذرت‌خواهی کند. البته این نوع واکنش باید با نهایت آرامش انجام شود تا فرزندتان در مقابل کودکان دیگر دچار اضطراب یا احساس شرمندگی نشود. از طرفی دیگر، اگر کار خوبی انجام می‌دهد، او را تشویق کنید و حس اعتماد به نفس را در او افزایش دهید. در مواقعی که ناراحت است، علتش را بپرسید و به او بگویید اشکالی ندارد اگر چنین احساسی داری.
