فهرست مطلب
رکتوم بخشی از روده بزرگ است که به کانال مقعدی منتهی می‌شود و مسئول اجابت مزاج یا دفع است. سوزش راست روده و مقعد می‌تواند به دلیل عوامل مختلفی از جمله هموروئید، التهاب، خونریزی، شقاق یا اسیدیته ایجاد شود. این اتفاق خیلی غیر معمول نیست و سبک زندگی، رژیم غذایی، عدم تعادل عاطفی و برخی داروها می‌توانند بر حرکات روده شما تأثیر بگذارند. درد و سوزش مقعدی می‌تواند قبل، حین و بعد از اجابت مزاج رخ دهد. اما برخی از شرایطی که مدفوع شما را دردناک می‌کنند، جدی‌تر هستند و ممکن است نیاز به مراقبت فوری پزشکی داشته باشند.
کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید برای درمان احساس درد و سوزش مقعد انجام دهید، در ادامه با ما همراه باشید تا به بررسی علائم، دلایل و نحوه درمان درد و سوزش مقعد بپردازیم:
دلایل شایع درد و سوزش در مقعد
بسیاری از مشکلات رایج در روده بزرگ و راست روده وجود دارد که می‌تواند منجر به احساس درد، ناراحتی و سوزش در مقعد و راست روده شود که با اطلاعاتی که از دو سایت darmanlaser.com و www.pristyncare.com جمع آوری کرده‌ایم، شایع‌ترین دلایل به شرح زیر است:
اسهال
اسهال طولانی مدت باعث خشک شدن مخاط و ترشحات داخل مقعد و در نهایت ایجاد سوزش در این ناحیه می‌شود. این عارضه به دلایل گوناگون مثل ویروس، بیماری‌های روده، آلرژی به دارو یا غذاهای خاص و غیره ایجاد می‌شود. اگر این عارضه در عرض دو تا سه روز برطرف نشد، باید برای درمان اسهال به پزشک مراجعه کنید.
یبوست و خشکی مدفوع
یبوست و خشکی مدفوع به معنی دفع مدفوع سخت و کمتر از سه بار در هفته است که می‌تواند باعث ایجاد سوزش مقعدی بعد از دفع شود. مصرف فیبر و مایعات کافی برای درمان یبوست همواره توصیه می‌شود.
اگر یبوست مزمن باشد و طولانی شود، باید برای تشخیص علت و درمان آن به پزشک متخصص گوارش مراجعه کنید. زیرا در صورتی که این عارضه درمان نشود، می‌تواند عوارض زیادی مثل هموروئید، شقاق و غیره داشته باشد.
آلرژی غذایی و دارویی
مصرف برخی داروها و همچنین غذاهای تند هم می‌تواند باعث تحریک و درنهایت بروز خارش و سوزش مقعد شود. خوراکی هایی مثل ادویه های تند، مرکبات، ترشی جات، نوشیدنی‌های گازدار و کافئین دار و … از عوامل اصلی ایجاد سوزش مقعد به شمار می‌آیند.
شقاق مقعد
یک پارگی یا ترک کوچک در بافت مقعد به نام شقاق مقعدی یا فیشر شناخته می شود. شقاق می‌تواند دلیل اصلی احساس سوزش یا درد در مقعد باشد. اغلب اوقات، به خصوص هنگام دفع مدفوع، ممکن است خونریزی نیز وجود داشته باشد. علائم شقاق مقعدی عبارتند از:
- بریدگی یا ترک در ناحیه مقعد
- برآمدگی پوست در اطراف پارگی.
- درد شدید و احساس سوزش در نزدیکی مقعد، به خصوص زمانی که مدفوع می‌کنید.
- احساس خارش در اطراف مقعد
- خون در مدفوع یا روی دستمال توالت پس از پاک کردن ناحیه مقعد.
بواسیر یا هموروئید
تورم یا التهاب وریدهای مجرای مقعدی که باعث درد و ناراحتی می‌شود به عنوان هموروئید شناخته می‌شود. بواسیر داخلی به سختی قابل تشخیص است، در حالی که هموروئید خارجی به راحتی قابل توجه و دردسرساز است. علائم بواسیر یا هموروئید عبارتند از:
- درد در هنگام اجابت مزاج
- خارش، درد و ناراحتی شدید مقعد
- توده های نزدیک مقعد که اغلب خارش دارند و حتی ممکن است باعث درد شوند
- خون در مدفوع
- ترشح چرک از مقعد
بیماری التهابی روده (IBD)
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک اختلال گوارشی است که باعث درد، یبوست، نفخ یا اسهال می‌شود. علت دقیق IBS مشخص نیست اما می‌تواند به دلیل حساس شدن دیواره عضلانی روده و انقباض ناهموار باشد. در برخی افراد، استرس و برخی غذاها می‌توانند علائم IBS را تحریک کنند.
سرطان مقعد یا رکتوم
سرطان رکتوم بیماری است که در آن سلول‌های سرطانی در بافت‌های مقعد و راست روده تشکیل می‌شوند. سرطان مقعد یا سرطان رکتوم همیشه هنگام دفع مدفوع باعث درد و ناراحتی نمی شود، اما گاهی اوقات می‌تواند دلیلی باشد. علائم سرطان مقعد یا رکتوم عبارتند از:
- خونریزی مقعدی
- یبوست یا اسهالی که از بین نمی رود
- تغییر در اندازه یا شکل مدفوع
- نفخ یا احساس سیری
- تغییر در اشتها
بیماری‌های پوستی
برخی بیماری‌های پوستی مثل پسوریازیس و عفونت‌‌های قارچی هم ممکن است باعث ایجاد التهاب و سوزش در این ناحیه شوند. برای تشخیص و درمان اینگونه بیماری‌ها باید به دکتر متخصص پوست مراجعه کنید.
بهداشت ضعیف
بهداشت ضعیف یا افراطی هم از مواردی است که در تحریک پوست اطراف مقعد تاثیرگذار است. استفاده از لوسیون‌ها، صابون و دستمال‌های زبر منجر به التهاب و در نهایت سوزش مقعد می‌شود. همچنین تمیز نشدن مقعد بعد از دفع مدفوع و تجمع آلودگی در اطراف این ناحیه هم می‌تواند باعث ایجاد تحریک پوستی شود.
مدفوع دردناک و سوزان همراه با علائم زیر مانند اسهال، یبوست و بواسیر، سپس در صورت مشاهده هرگونه حرکات دردناک روده برای هفته‌ها که کیفیت زندگی شما را مختل می‌کند، با پزشکان ارشد کولون و رکتوم ما در بنگلور مشورت کنید. تغییرات ناگهانی و غیرعادی در مدفوع شما نیز باید به مراقبت پزشکی نیاز داشته باشد تا از عوارض بعدی جلوگیری شود.
راه‌های درمان خانگی
راه‌های زیادی وجود دارد که می‌توانید علائم خود را در خانه درمان کنید. در بسیاری از موارد، اسهال سوزشی یک وضعیت موقتی است که به تغییرات سبک زندگی و درمان‌های بدون نسخه به خوبی پاسخ می‌دهد.
غذاهای ادویه دار
اگر مشکوک هستید که اسهال سوزشی ناشی از خوردن غذاهای تند است، سعی کنید آنها را از رژیم غذایی خود محدود یا حذف کنید. حتی ممکن است بخواهید یک دفتر رژیم غذایی داشته باشید تا ببینید کدام غذاها بیشترین علائم را دارند.
اگر هموروئید دارید
بواسیر ممکن است به مرور زمان خود به خود بهبود یابد. کارهایی وجود دارد که می توانید برای تسریع روند انجام دهید.
برای کاهش ناراحتی، سوزش و خارش از کرم‌های هموروئید بدون نسخه مانند ام جی و آنتی هموروئید استفاده کنید.همچنین می توانید از کمپرس یخ برای کمک به تورم استفاده کنید.
روزی چند بار به مدت 10 تا 15 دقیقه در آب گرم یا حمام سیتز خیس کنید.
برای پاک کردن به جای خشک کردن از دستمال مرطوب یا دستمال توالت مرطوب استفاده کنید.
مصرف مسکن های OTC مانند استامینوفن یا ایبوپروفن را برای تسکین موقت درد در نظر بگیرید.
به یاد داشته باشید: خونریزی یکی از علائم رایج هموروئید است. با این حال، هرگونه خونریزی از راست روده دلیل خوبی برای مراجعه به پزشک است.
اگر روده تحریک‌پذیر دارید
اگرچه IBS یک بیماری مزمن است، اما کارهای زیادی وجود دارد که می‌توانید برای کنترل علائم آن انجام دهید:
- مصرف فیبر خود را تنظیم کنید. برخی از افراد مبتلا به IBS در رژیم‌های غذایی با فیبر بالا به خوبی عمل می‌کنند زیرا به کاهش یبوست کمک می‌کند. برخی دیگر متوجه می‌شوند که خوردن بیش از حد باعث ایجاد گاز و گرفتگی در آنها می‌شود.
- به طور منظم ورزش کنید و هر روز مقدار زیادی آب بنوشید تا عادات روده سالم را تقویت کنید.
- اگر دچار اسهال هستید، وعده های غذایی منظم و کوچک بخورید.
- در مصرف داروهای ضد اسهال OTC احتیاط کنید. سعی کنید کمترین دوز را حدود نیم ساعت قبل از غذا مصرف کنید. استفاده نادرست از این داروها می تواند منجر به سایر مشکلات پزشکی شود.
- با طب جایگزین آزمایش کنید. طب سوزنی، هیپنوتیزم، پروبیوتیک ها، یوگا و مدیتیشن ممکن است به کاهش علائم شما کمک کند.
- اگر برای IBS مزمن به پزشک مراجعه می‌کنید، پزشک می‌تواند داروهای آلوسترون یا لوبی پروستون به شما بدهد که ممکن است کمک کننده باشد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
هر زمان که متوجه تغییر در عادات روده خود شدید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید. بسیاری از مواردی که باعث اسهال سوزشی می‌شوند موقتی هستند و در خانه قابل درمان هستند. با این حال، برخی شرایط مانند IBS و سرطان روده بزرگ وجود دارد که نیاز به درمان تخصصی دارد. همچنین در صورت تجربه با پزشک خود تماس بگیرید:
- خونریزی از راست روده شما
- درد شکمی که به تدریج بدتر می شود، به خصوص در شب
- کاهش وزن
در زمان مراجعه پزشک احتمالاً از شما سوابق پزشکی و شرح هر یک از علائمی را که دارید می‌خواهد. سعی کنید تا حد ممکن مشخص شود. آزمایشاتی که تجویز می‌شود ممکن است شامل موارد زیر باشد:
معاینه رکتوم دیجیتال: در طول این نوع معاینه، پزشک یک انگشت دستکش دار و روغن کاری شده را وارد راست روده شما می‌کند. او مقعد را برای بررسی توده یا هرچیز دیگری که ممکن است نشان‌دهنده نیاز به آزمایش بیشتر باشد، معاینه می‌کند.
آنوسکوپی: برخی چیزها، مانند هموروئید داخلی، با چشم غیر مسلح به راحتی قابل مشاهده نیستند. پزشک شما ممکن است از آنوسکوپ، پروکتوسکوپ یا سیگموئیدوسکوپ برای مشاهده بهتر کولون استفاده کند.
کولونوسکوپی: ممکن است پزشک بخواهد کل روده بزرگ شما را با استفاده از کولونوسکوپی معاینه کند، به خصوص اگر سن شما بالای 50 سال باشد.
نظرات کاربران