فهرست مطلب
واکسینه کردن حیوانات یک استراتژی بسیار موثر در کنترل بیماری‌ها به شمار می‌رود. به دلیل اینکه ویروس‌ها از پرنده‌ای به پرنده دیگر قابل انتقال و جهش‌اند و معمولا قابل درمان نیستند. یکی از ارزان‌ترین، اقتصادی‌ترین و تنها راه پیشگیری از تلفات و مبتلا شدن پرندگان به انواع بیماری‌ها واکسینه کردن آن‌هاست. جهت آشنایی با انواع بیماری‌ها، واکسن پرندگان و زمان مناسب برای تزریق آن‌ها تا انتهای این مقاله با بلاگ سایت فاوینو همراه باشید. همچنین در صورت نیاز می توانید از سایت بوفچه نیز دیدن فرمایید.
واکسن پرندگان برای نیوکسل
انواع واکسن پرندگان
واکسن پرندگان در کل شامل سه دسته: واکسن زنده، کشته و نوترکیب هستند.
واکسن زنده
روش تهیه واکسن زنده پرندگان به شکل میکروارگانیسم‌های ضعیف‌شده هستند. این نوع واکسن‌ها را می‌توان از رویان تخم‌مرغ و کشتِ بافت، تهیه کرد و برای واکسن آبله، سرخجه، هاری و تب زرد استفاده می‌شود. واکسن‌های زنده را می‌توان از طریق اسپری کردن، نوشیدن و تزریق، مورد استفاده قرار داد. اما مسئله حائز اهمیت این است که برای موثر واقع شدن‌شان، باید به درستی نگهداری شوند.
این واکسن‌ها به صورت لیوفیلیزه (در دمای 8-4 درجه سانتی‌گراد) یا در نیتروژن مایع (در دمای 196- درجه سانتی‌گراد) نگهداری خواهند شد. در مزرعه‌هایی که پرندگان هم سن و سال نیستند یا دارای چندین گونه پرنده هستند، باید مراقب بود؛ چون واکسیناسیون برخی از پرندگان ممکن است به بقیه پرندگان، آسیب برساند.
پرندگان اهلی (مثل اردک‌ها و غازها) مستعد یا ناقل اکثر بیماری‌ها هستند. اما از آنجایی که این پرندگان از مرغ‌ها در برابر بیماری‌ها مقاوم‌ترند، به ندرت درگیر این بیماری‌ها می‌شوند. بنابراین به ندرت واکسن برای آن‌ها تجویز خواهد شد. با این حال واکسیناسیون در برابر برخی بیماری‌ها نیز برای این پرندگان توصیه می‌شود.
واکسن پرندگان خانگی
واکسن کشته یا غیرفعال شده
واکسن پرندگان که به صورت کشته شده تهیه می‌شوند، می‌توانند مخلوطی از آنتی‌ژن‌های متعدد ارگانیسم مورد‌ِنظر باشند و باید در دمای 4 تا 8 درجه سانتی‌گراد تزریق و نگهداری شوند. توجه داشته باشید که برای تاثیر بهتر، باید مدتی قبل از تزریق در دمای محیط قرار بگیرد. البته تاثیر آن بعد از تزریق واکسن زنده، بیشتر و طولانی‌تری خواهد بود. از طرفی واکسن‌های کشته‌شده توسط چیزهایی مانند فرمالین یا بتا‌پروپیولاکتون غیرفعال خواهند شد.
یکی از بهترین ویژ‌گی‌های تزریق این نوع واکسن، واکسینه شدن تمامی طیور گله در برابر بیماری‌هاست. تعدادی از مزایا و معایب این واکسن نیز در زیر گفته شده است.
مزایا:
- ایجاد ایمنی بالا و یکنواخت در سطح گله
- امکان استفاده از واکسن‌های چندگانه
- دفعات واکسیناسیون کم
- نگهداری آسان
معایب:
- امکان تولید ضایعات موضعی در محل تزریق
- صرف وقت زیاد برای واکسیناسیون
- مشکل بودن کنترل کیفی
- احتمال ایجاد حساسیت
- تاخیر در پاسخ ایمنی
واکسن نوترکیب پرندگان
واکسن نوترکیب نسبت به واکسن‌های زنده و کشته شده از مزایای بیشتری برخوردار است. تعدادی از این مزایا عبارتند از:
- برخلاف استفاده واکسن زنده و غیرفعال شده، این واکسن عوارضی بعد از استفاده را نخواهد داشت.
- می‌تواند نیاز به واکسیناسیون تقویتی را حذف کند.
- به ما اجازه استفاده از سیستم تمایز پرندگان واکسینه شده از پرندگان آلوده (سیستم DIVA) را خواهد داد.
- با ایمنی ذاتی (مادرزادی) یا واکسن‌های دیگر تداخل ندارد.
- پاسخ سریع ایمنی
- و در نهایت فرصت جدیدی به منظور توسعه کنترل مشکلات و ریشه‌کنی بیماری‌ها در تاسیسات طیور به شمار می‌رود.
واکسن پرندگان آبله مرغان
سن و زمان مناسب استفاده از انواع واکسن‌ها برای پرندگان
توجه به سن واکسیناسیون طیور اهمیت ویژه‌ای دارد. برنامه‌های واکسن پرندگان در نقاط مختلف جهان متفاوت است. به همین دلیل در این بخش به برخی از بیماری‌های شایع پرندگان و برنامه پیشنهادی سازمان دامپزشکی در مورد مصرف واکسن‌های ضروری طیور در ایران اشاره خواهد شد.
به‌طور کلی بیماری‌هایی که در بین پرندگان شایع هستند و واکسن آن‌ها ساخته شده است، عبارتند از: مارک، نیوکاسل، برونشیت عفونی، لارنگوتراکئیت، بورس فابرسیوس عفونی، آبله طیور، آنسفالومیلیت پرندگان، عارضه افت تولید تخم، آرتریت ویروسی، کم خونی جوجه، کوریزای عفونی، آنفلوآنزای پرندگان، کوکسیدیوز، عفونت مایکوپلاسما گالی سپتیکم، عفونت مایکوپلاسما سینوویه، عفونت سالمونلا انتریتیدیس و عفونت اریزپلاس.
واکسن پرندگان دارای بیماری نیوکاسل (برای گله‌های پولت تخم‌گذار تجارتی)
| برنامه | سن و نحوه مصرف واکسن |
| برنامه اول | 1 روزه: اسپری کردن واکسن B1
8 روزه: اسپری کردن واکسن B1 یا قطره چشمی B1 18 روزه: اسپری کردن واکسن لاسوتا یا قطره چشمی لاسوتا 30- 35 روزه: تزریق یک دز واکسن نیوکاسل غیرفعال + قطره چشمی لاسوتا 13-15 هفتگی: تزریق واکسن نیوکاسل غیرفعال + یک قطره چشمی لاسوتا. یا سه روز پس از تزریق، اسپری کردن واکسن لاسوتا
|
| برنامه دوم | 10 روزه: قطره چشمی سویه B1 + تزریق واکسن غیرفعال
18 روزه: قطره چشمی سویه لاسوتا یا اسپری کردن واکسن لاسوتا 15-13 هفتگی: یک دوز واکسن غیرفعال به صورت تزریقی + قطره چشمی لاسوتا یا سه روز پس از تزریق، استفاده از واکسن لاسوتا به صورت اسپری کردن |
| برنامه سوم | 7 روزه: واکسن سویه B1 به صورت قطره چشمی یا اسپری کردن آن
17-15 روزه: اسپری واکسن ضد سویه لاسوتا یا استفاده از قطره چشمی آن 27-25 روزه: قطره چشمی واکسن ضد سویه لاسوتا 40-35 روزه: تزریق یک دوز واکسن غیرفعال در عضله سینه 15-13 هفتگی: تزریق یک دوز واکسن غیرفعال لاسوتا + قطره چشمی آن یا سه روز پس از تزریق، اسپری کردن آن |
بیماری برونشیت عفونی برای گله‌های نیمچه گوشتی
| برنامه | سن و نحوه مصرف واکسن |
| برنامه اول | 1 روزه: اسپری کردن واکسن سویه H120
21 روزه: استفاده از سویه H120 ترجیحا به صورت قطره چشمی. البته به صورت آشامیدنی هم می‌توان استفاده کرد. |
| برنامه دوم | هفته اول: استفاده از سویه H120 ترجیحا به صورت قطره چشمی. به صورت آشامیدنی هم می‌توان استفاده کرد.
سه هفته: استفاده از سویه H120 به صورت آشامیدنی |
بیماری برونشیت عفونی برای گله‌های مادر گوشتی تخم‌گذار
1 روزه: اسپری کردن سویه H120
21 روزه: استفاده از سویه H120 به صورت اسپری کردن، قطره چشمی، آشامیدن
60-50 روزه: استفاده از سویه H52 به صورت آشامیدنی
20-18 هفتگی: یک دوز واکسن غیرفعال سویه N41 به صورت تزریقی
بیماری انسفالومیلیت (AE)
16-14 هفتگی گله‌های مادر گوشتی و تخم‌گذار: مصرف واکسن آن حتما به صورت آشامیدنی باشد.
14-12 هفتگی گله‌های پولت تخم‌گذار: مصرف واکسن آن حتما به صورت آشامیدنی باشد.
بیماری (E.D.S)
15-13 هفتگی گله‌های پولت تخم‌گذار: تزریق یک دوز از واکسن در عضله سینه پرنده.
20-18 هفتگی گله‌های مادر گوشتی و تخم‌گذار: تزریق یک دوز از واکسن در عضله سینه پرنده.
انجام واکسن پرندگان چطوریه؟
بیماری گامبورو
20-18 هفتگی گله‌های مادر گوشتی و تخم‌گذار: استفاده واکسن به اجبار باید به صورت تزریقی و یک دوز در عضله سینه باشد.
تزریق واکسن پرندگان برای بیماری لارنگوتراکئیت
10-8 هفتگی برای گله‌های مادر و تخم‌گذار تجارتی: مصرف واکسن به صورت قطره چشمی
توجه:
1- مصرف واکسن فقط در مناطقی مجاز است که قبلا بیماری تایید شده باشد.
2- در مناطقی که خطر ابتلا بیشتر باشد می‌توان واکسن را در سنین 50-40 روزه و حتی پایین‌تر مصرف کرد. در این صورت تکرار آن در 40-30 روز بعد واکسیناسیون لازم است.
واکسن پرندگان با بیماری آبله
برای گله‌های مادر و تخم‌گذار 10-8 هفته: به صورت تلقیح در مثلث بال
توجه: برای این بیماری نیز در مناطقی که خطر ابتلا بیشتر باشد می‌توان واکسن را در سنین 50-40 روزه و حتی پایین‌تر به مصرف کرد. در این صورت تکرار آن در 40-30 روز بعد واکسیناسیون لازم است.
بیماری کوریزا
8-6 هفتگی برای گله‌های مادر، پولت و تخم‌گذاری تجارتی: یک دوز واکسن غیرفعال به صورت تزریقی در عضله سینه و تکرار آن قبل از تخم‌گذاری در سنین 12-10 هفتگی و یا بیشتر
نکاتی کلی برای واکسینه کردن پرندگان:
- واکسن پرندگان برای جوجه‌های یک روزه را می‌توان به صورت کشته شده هم استفاده کرد.
- از واکسن جوجه‌ها نباید برای پرندگان بزرگ‌تر هم استفاده کرد.
- کل فرآیند باید طبق اصول و برنامه انجام شود.
اطلاعات نویسنده مقاله واکسن پرندگان، مهری احمدی
به نام خداوند نون و قلم.
مهری احمدی با مدرک تحصیلی: کارشناسی، رشته مدیریت صنعتی هستم. دارای سابقه کار در مدارس مقطع پیش‌دبستانی و دبستان با مدرک مربوطه و گذراندن دوره مربیگری مهدکودک و پیش‌دبستانی.
از سال ۱۴۰۱ با نویسندگی و تولید محتوا متنی برای سایت‌های مختلف آشنا شدم. خوشحالم با تیم‌های آچاره، وبینو، سنتر تاپیک و پتیها در کنار بسیاری از سایت‌های دیگر همکاری داشته‌ام.
در این مدت توانستم در بسیاری از حوزه‌ها از جمله: در زمینه‌های غذای حیوانات، گردشگری، سلامت پوست و مو، جملات انگیزشی، محصول نویسی و… دستی بر قلم داشته باشم. جهت برقراری ارتباط کاری جهت تالیف مقالات احتصاصی می‌توانید از طریق آیدی تلگرامی @M_ahmadi720 یا شماره تماس 09213989273 با بنده در ارتباط باشید.
نظرات کاربران